We wpisie z okazji Dnia Kobiet, pokazałem moim Czytelniczkom i Czytelnikom wyniki badań, które dowodzą, że kobiety są skuteczniejszymi inwestorami od mężczyzn. Jednocześnie z najnowszego Ogólnopolskiego Badania Inwestorów, opublikowanego przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych, wynika, że w Polsce zaledwie niecałe 8% inwestorów to kobiety. Biorąc pod uwagę, że inwestorzy stanowią tylko niewielki odsetek wszystkich Polaków, można założyć, że przeważająca część Polek, nigdy nie stanie się inwestorkami.
O przyczynach tego stanu rzeczy oraz o sposobach w jaki możemy tę sytuację zmienić, rozmawiam dzisiaj z Panią Anną Dąbrowską, Head of Polish Desk w Biurze Maklerskim DIF Broker.
Sławek Śniegocki: Dzień dobry Pani Aniu, dziękuję, że zgodziła się Pani na wywiad. Na wstępie proszę powiedzieć moim Czytelnikom kilka słów o sobie, czym się Pani zajmuje, na jakim rynku Pani działa?
Anna Dąbrowska: Witam serdecznie, dziękuję za zaproszenie. Nazywam się Anna Dąbrowska, 10 lat temu rozpoczęłam projekt Polish Desk w domu maklerskim DIF Broker w Portugalii. Platforma inwestycyjna, którą udostępniamy, daje nieograniczone możliwości, można więc inwestować dziś praktycznie we wszystko.
Sławek Śniegocki: Mam taką swoją teorię, że zainteresowania, które mieliśmy jako dzieci, manifestują się wielokrotnie w ciągu całego naszego życia, często w zaskakujący sposób. Jakie marzenia i zainteresowania miała mała Ania?
Anna Dąbrowska: Trafne spostrzeżenie, też tak uważam. To jakie mamy marzenia i cele determinuje naszą przyszłość. Na moje zainteresowania ogromny wpływ wywarł serial telewizyjny Capital City. Byłam zafascynowana pracą w banku inwestycyjnym, giełdą, inwestowaniem, gwarem związanym z dealing roomem. Pod jego wpływem wybrałam kierunek studiów: makler oraz magisterkę na Finansach i Bankowości.
Sławek Śniegocki: W jaki sposób zaczęła się Pani przygoda z rynkiem kapitałowym?
Anna Dąbrowska: Jeszcze w trakcie studiów rozpoczęłam pracę w biurze maklerskim w Gdańsku. Były to czasy, kiedy zlecenia od Klientów były jeszcze przyjmowane telefonicznie, a w południe przychodzili najwięksi inwestorzy do POK-u, na tak zwane dogrywki.
Sławek Śniegocki: Jaka część wiedzy, którą Pani posiada, wynika z codziennej praktyki, a jaka z posiadanego wykształcenia, odbytych kursów i szkoleń?
Anna Dąbrowska: Najpierw zrobiłam licencjat w zawodzie maklera, a potem studia magisterskie na kierunku Finanse i Bankowość, ale tak naprawę prawdziwą wiedzę zdobyłam dopiero w pracy oraz prowadzając własne inwestycje oraz analizy.
Sławek Śniegocki: Ma Pani do czynienia z wieloma klientami, również początkującymi. Jakie błędy najczęściej popełniają osoby zaczynające inwestować?
Anna Dąbrowska: Będzie ich całe mnóstwo, ale myślę, iż błędem, który jest najczęściej powielany to brak planu. Zaczynając każdą inwestycję musimy mieć opracowany na nią scenariusz / plan. Na wypadek, gdy inwestycja będzie przynosić zyski, oraz co ważniejsze, na wypadek jeśli inwestycja będzie przynosić straty. Jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji, musimy mieć już przygotowaną odpowiedź na te kwestie i być na to przygotowanym.
Sławek Śniegocki: Jak uniknąć tych błędów?
Anna Dąbrowska: Posłużę się tutaj cytatem z klasyka: Sun Tzu, Sztuka Wojny; „Każda walka jest wygrana zanim się rozpocznie”
Sławek Śniegocki: Z pokazanych przeze mnie badań jasno wynika, że kobiety posiadają cechy, które czynią je skuteczniejszymi inwestorami niż mężczyźni. Dlaczego więc tak niewielki odsetek kobiet inwestuje oraz profesjonalnie zajmuje się rynkiem finansowym?
Anna Dąbrowska: Czemu się tak dzieje, że tak mało kobiet inwestuje? Tak naprawdę nie ma najmniejszego powodu, aby kobiety nie zajmowały się profesjonalnie inwestowaniem. Do końca nie wiem z czym to jest związane, chyba jest dużo mitów na temat giełdy. Jeden z nich jest to, iż giełda to ogromne ryzyko. Tak naprawdę największe ryzyko ponosimy nie inwestując! Na przestrzeni lat inflacja pochłania siłę nabywczą naszych oszczędności. Gdy to zrozumiemy, cały strach znika.
Sławek Śniegocki: Jeżeli miałaby Pani zachęcić swoją najlepszą przyjaciółkę do rozpoczęcia przygody z inwestowaniem, co by jej Pani powiedziała?
Anna Dąbrowska: Nie lubię dzielenie na płeć. Nie jest to potrzebne. Inwestowanie, wynik inwestowania nie zależy od podziału na płeć. Natomiast potrzeba inwestowanie jest aktualnie ogromna. Często mówię moim przyjaciołom o konieczności inwestowania. Do tego celu wykorzystuję przykład, jak amerykański dolar utracił siłę nabywczą przez ostatnie 100 lat. W 1913 roku można było za 500 USD kupić samochód Forda! Co dziś możemy kupić za 500 USD? To przemawia do wyobraźni.
Sławek Śniegocki: Jakie książki lub szkolenia na temat inwestowania poleciłaby Pani moim Czytelnikom?
Anna Dąbrowska: Uwielbiam czytać książki inwestycyjne. Polecę tutaj jedną, która zasługuje na szczególną uwagę: „Zurich Axioms: The Rules of Risk and Reward used by generation of Swiss Bankers”.
Sławek Śniegocki: Na sukces inwestora składa się wiele czynników. Według Pani, w jakiej części poszczególne elementy wpływają na końcowy efekt?
Anna Dąbrowska: Powiedziałabym, że w 80% to psychologia, czyli umiejętność podejmowania ryzyka, akceptowania straty, nie popadania w euforię z powodu zysków.
Sławek Śniegocki: Obecnie w mediach pojawia się coraz więcej sprzecznych opinii na temat przyszłości rynków finansowych. Co według Pani czeka inwestorów w bieżącym roku, na rynkach surowcowych, giełdzie amerykańskiej i giełdach europejskich?
Anna Dąbrowska: Spójrzmy najpierw na to co już jest, co już wiemy. Mamy zamkniętą światową ekonomię na skutek lock downów i Covid, przez to ekonomia notuje ogromne straty i się kurczy. Z drugiej strony mamy dodruk walut na niespotykana dotąd skalę. Akcje firm amerykańskich notują ponad 12-letnią hossę, z kolei surowce znajdują się na stosunkowo niskich wycenach. Ważne kwestie do obserwacji to inflacja oraz stopy procentowe obligacji amerykańskich.
Sławek Śniegocki: Co jest największym sekretem czy też mitem na temat inwestowania, który może nam Pani zdradzić?
Anna Dąbrowska: Sekretem? Myślę, iż jest to zdolność do podejmowania skalkulowanego ryzyka. Koniec końców to nie analiza fundamentalna wygeneruje nam zyski, ani nie analiza techniczna. Podejmując skalkulowane ryzyko robimy to co powinniśmy robić, zamiast tego co jest nam łatwiej robić.
Mitem? To, że giełda jest ryzykowna. Dzieje się tak dlatego, iż wycena na giełdzie w krótkim/ średnim terminie notuje wahania. Jeśli mamy 1000 USD na stole, to jest to cały czas 1000 USD. Lecz tego czego nie widzimy, iż na przestrzeni lat te 1000 USD jest warte coraz mniej. To ja pytam, gdzie ponosimy większe ryzyko, inwestując czy nie inwestując?
Sławek Śniegocki: Co chciałaby Pani powiedzieć osobom, które jeszcze nie inwestują, (w szczególności kobietom), aby zachęcić je do inwestowania i regularnego zarabiania?
Anna Dąbrowska: Na giełdzie zawsze pojawiają się okazje inwestycyjne. Pojawiają się też nowe trendy na giełdzie. Trend już ustanowiony ma tendencję trwania w czasie. Idealnie jest inwestowanie zgodnie z trendem, a najlepiej na początku kształtowania się takiego trendu. Aktualnie świat jest otwarty. Nie ma potrzeby ograniczania się do inwestowanie na polskiej giełdzie, gdyż wtedy jesteśmy uzależnieni od tego co się dzieje wyłącznie na polskiej giełdzie.
Powinniśmy wybrać do inwestycji sektor w który wierzymy, iż ma dobre rokowania na przyszłość. Nie ma konieczności, abyśmy inwestowanie w poszczególne akcje, możemy inwestować w całe regiony lub kraje, takie jak: kraje rozwijające się, Azja, Chiny, Japonia. W sektory, jak na przykład: sektor sztucznej inteligencji, sektor robotyki, sektor 5G, cyberprzestrzeni. Do wyboru mamy także metale szlachetne: złoto, srebro, platynę, miedź. Sektor energii: ropa, energia słoneczna, energia wiatrowa.
Także, jest z czego wybierać i każdy powinien znaleźć swój obszar do inwestycji.
Na koniec dodam powiedzenie, które doskonale odzwierciedla aktualne czasy:
„Jeśli przez ostatni rok nie podwoiłeś swoich pieniędzy, to tak naprawdę straciłeś”.
Sławek Śniegocki: Dziękuję za wywiad.
Jeżeli chcesz zobaczyć jak profesjonalny inwestor analizuje rynki, wejdź na stronę kanału DIF broker na YouTube. Mój dzisiejszy gość, co kilka dni pokazuje w jaki sposób podejmować decyzje inwestycyjne na podstawie ruchów ceny (PA). Pani Ania nie używa dziesiątków wskaźników, oscylatorów, kanałów i innych egzotycznych wynalazków. Naprawdę warto zobaczyć w jaki sposób profesjonalista analizuje wykresy indeksów amerykańskich i europejskich, indeks dolara, surowce i metale szlachetne. Polecam.
P.S. Jeżeli chcesz zacząć inwestować ale nie za bardzo wiesz jak, poniżej znajdziesz mój Przewodnik Konsekwentnego Inwestora. Dzięki zawartym w nim 10 zasadom, unikniesz najczęstszych błędów popełnianych przez początkujących (i nie tylko) inwestorów. Zapraszam.
